Eğer bu kış rüzgarlı havalardan şikayet ettiyseniz, sakın tatil için Venüs’e gitmeyi düşünmeyin. Kalın sülfürik asit bulutları, saatte 354 kilometreden fazla hızla kardeş gezegenimizin atmosferinden vızıldayarak geçiyor. (Karşılaştırma için şöyle düşünebilirsiniz: ABD’de kayda geçen en yüksek fırtına hızı saatte yaklaşık 305 kilometreydi.) Arka plandaki bu rüzgar, Venüs’ün bulutlarının tepesindeki tüm küçük özelliklerini süpürmekte, yine de gezegenin yayılan atmosferik özellikleri ayakta kalmayı başarabiliyor. Son zamanlarda, Japon bilim insanları günlerdir görünen devasa bir gülümseme şeklinde yapı fark ettiler.
Geçtiğimiz haftalarda, Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), 7-11 Aralık 2015 tarihinde Akatsuki uydusu tarafından Nature Geoscience dergisi için çekilen Venüs’ün kızılötesi ve morötesi fotoğraflarını yayımladı. Akatsuki’nin fotoğraları yaklaşık 965 kilometre (Venüs’ün çapı 12070 kilometre) uzunluğunda, ısısının etrafına göre daha yüksek olduğu eğik bir bölgeyi açığa çıkarıyor. Nasıl oluyor da eğik “gülümseme”, o güçlü rüzgarlara karşı koyarak dört gün boyunca yerinde durabiliyor?
Cevap Dünyalılar’a çok benzeyen bir fenomende bulunuyor olabilir. Yerçekim dalgaları (ağırlık dalgalarıyla karıştırmamak gerek), yerçekimi iki farklı madde arasındaki tabakayı çekip ittiğinde oluşur. Okyanustaki dalgalar muhtemelen en bariz örnektir, denizin gökyüzüyle birleştiği yerde ortaya çıkarlar. Fakat yerçekim dalgaları aynı zamanda, rüzgarın dağların üstünde dalga oluşturmak için yukarı doğru atmosferin farklı katmanlarında dalgalanmak için estiği zamanlarda havada da ortaya çıkarlar.
JAXA takımına göre, ikinci fenomen Venüs’ün gülümsemesinin sebebi olabilir. Araştırmacılar, devasa bir dağ yerçekim dalgasının, gülümsemeyle aynı süre uzunluğunda dayanabileceğini iddia eden bir simülasyon yarattılar. Fakat hipotezleri de Venüs’ün atmosferinin, bilim insanlarının tahmin ettiği gibi olmayacağını belirtiyor. Araştırmacılar, “Derin atmosferdeki rüzgarın mekânsal veya geçici olarak, daha önce tahmin edilenden daha değişken olacağını düşünüyoruz.” diye belirttiler.
Yerçekim dalgalarını “suçlu” diye göstersek de, bu fotoğraflar çözdüklerinden daha çok gizem yarattılar. O dağ dalgası tam olarak nasıl oluştu? 2015’ten beri neden tekrar ortaya çıkmadı? Ve bu özel çalışmanın ötesinde, bir gününün 116 Dünya gününe eşit olduğu Venüs gibi yavaş dönen gezegenler nasıl oldu da bu coşkun rüzgar hızını arttırdılar? Ne yazık ki NASA, “Venüsvari” gezegenler yerine asteroitlere odaklandığından cevaplar için uzun bir süre beklemek zorunda kalabiliriz.
Çeviren: Ayten Deniz Yılmaz
Halimize gülüyordur herhalde, o güzelim dünya da nasıl oluyor da rezil bir düzen kurduğumuza şaşırıyordur kendi haline bakarak.