Sinirbilim uzmanlarından oluşan uluslararası bir araştırma grubu, 64 yaşındaki bir kadının beynini kopyalayarak şu ana dek oluşturulmuş en ayrıntılı beyin atlasını yarattılar. Büyük Beyin (Big Brain) isimli bu projede yaratılan 3 boyutlu harita, tüm nöronların iletişimini mikroskobik bir kesinlikle gösteriyor. Zaten onu bu kadar önemli yapan da bu özelliği. Son derece ayrıntılı bir modelleme olduğu için beynin tüm bölgelerinin yapısı araştırmaya açık olacak.
Avrupa İnsan Beyni Projesi’nin bir çalışması olarak bir araya gelen Alman ve Kanadalı bilim insanlarının yarattığı Büyük Beyin atlası, önceki modellemelere oranla 50 kat daha yüksek çözünürlüğe sahip. Tabii bu atlası yaratmak kolay olmadı. Neredeyse 10 yıldır devam eden çalışmalar esnasında modellenecek olan beyin öncelikle titiz bir çalışmayla binlerce parçaya ayrıldı. Ardından bir süper-bilgisayarın yardımıyla tüm bu parçalar (7.404 adet imaj) dijital olarak modellenip bir araya getirildi. Yaratılan model 20 mikrometre ölçeğindeki detayları bile verebiliyor. Bu ölçek tek bir hücrenin boyutlarına eşdeğer.
Araştırmanın ilk kısmı Almanya’daki Jülich Araştırma Merkezi sinirbilim uzmanlarından Katrin Amunts ve ekibi tarafından, modelleme aşamasıysa Montreal Nöroloji Enstitüsü’nden Alan Evans başkanlığında gerçekleştirildi. Amuns; “Gelecekteki araştırmalar için referans olarak kullanılabilecek bu harita, hücresel seviyeye kadar tüm ayrıntılara sahip” diyor. Bu gerçekten çok büyük bir başarı ama haritanın tamamını kullanmak isteyenler için büyük bir engel var. Her şeyden önce yaratılan bu modelde işlenen toplam veri petabaytlar düzeyinde. Dolayısıyla teknolojinin limitlerini zorlayan atlası, gerçek zamanlı işlem yapabilse bile standart bilgisayarlarda incelemek çok kolay olmayacak.
Üç boyutlu atlas sadece tek bir insanın beynini gösteriyor olsa bile gelecekte farklı beyinlerden elde edilen verilerin de eklenmesiyle dev bir modele dönüşecek. Ama bu haliyle bile sinirbilim uzmanlarının uzun yıllardır hayalini kurduğu bir araştırma modeli olarak büyük ilgi görüyor.
