Yaklaşık 2 milyon yetişkini temsil eden verilere göre daha fazla miktarda meyve sebze tüketmek, erkeklerde ve kadınlarda ölüm tehlikesinin düşmesiyle bağlantılı. 2 porsiyon meyve ve 3 porsiyon sebze olmak üzere günde beş porsiyon meyve sebze tüketmek, uzun yaşam için en uygun miktar ve bileşim olabilir. Bulgular, Birleşik Devletler’de daha fazla meyve sebze tüketilmesini tavsiye eden mevcut beslenme rehberini ve halk sağlığına yönelik ‘Günde 5’ sloganını destekliyor.
Dün Amerikan Kalp Birliği’nin amiral gemisi bilim bülteni Circulation‘da yayımlanan yeni bir araştırmaya göre; dünya çapında yaklaşık 2 milyon yetişkini temsil eden bilimsel çalışmalar, 2 tanesi meyve ve 3 tanesi sebze olmak üzere günde beş porsiyon meyve sebze tüketmenin, daha uzun bir yaşam için en uygun miktar olabileceğini gösteriyor.
Meyve ve sebze bakımından zengin beslenme düzenleri, kalp damar hastalıkları ile kanserin de dahil olduğu ve ölümlerin başlıca sebeplerini oluşturan çok sayıda kronik sağlık sorununun azaltılmasına yardımcı oluyor. Fakat ABD Hastalık Denetim ve Önleme Merkezleri’ne göre sadece 10 yetişkinden biri yeterli miktarda meyve veya sebze tüketiyor.
Harvard Tıp Fakültesi ile Boston – Brigham & Kadın Hastanesi’nde epidemiyolog, beslenme bilimci ve öğretim üyesi olan Dong D. Wang şöyle aktarıyor: “Amerikan Kalp Birliği gibi gruplar günde dört ila beş porsiyon meyve sebze önerse de, tüketicilere genelde en uygun günlük meyve sebze alım miktarının ne olduğu ve hangi besinlerin dahil edilip hangilerinden kaçınılması gerektiği bakımından tutarsız mesajlar veriliyor.”
Wang ve meslektaşları, 30 yıla kadar takip edilen 100.000’den fazla yetişkinin yer aldığı Hemşire Sağlık Çalışması ile Sağlık Profesyonelleri Takip Çalışması’ndan elde edilen verileri analiz etmiş. Her iki veri dizisinde de, her iki ila dört yılda bir tekrarlı şekilde toplanan detaylı beslenme bilgileri yer alıyormuş. Araştırmacılar bu analiz için 29 ülkeden ve Kuzey ile Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Avustralya’daki bölgelerden yaklaşık 1,9 milyon katılımcının yer aldığı 26 araştırmadan meyve sebze tüketimi ile ölüm verilerini de havuza dahil etmişler.
2 milyondan fazla katılımcıyı kapsayan bütün çalışmalar analiz edildiğinde, şunlar ortaya çıkmış:
- Gündelik olarak yaklaşık beş meyve sebze tüketmek, en düşük ölüm tehlikesiyle ilişkili. Beş porsiyondan fazla yemek, ilave fayda ile bağdaştırılmamış.
- Günde yaklaşık iki porsiyon meyve ve üç porsiyon sebze tüketmek, en uzun ömür miktarıyla ilişkilendirilmiş.
- Gündelik olarak iki porsiyon meyve sebze tüketen kişilerle karşılaştırıldığında, günde beş porsiyon meyve sebze tüketen katılımcıların tüm sebeplerden kaynaklı ölüm tehlikesi %13 daha düşük; kalp hastalığı ve inme dahil kalp damar hastalıklarından ölüm tehlikesi %12 daha düşük; kanserden ölüm tehlikesi %10 daha düşük ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi solunum hastalıklarından ölüm tehlikesi de %35 daha düşük çıkmış.
- Meyve ve sebze şeklinde düşünülebilecek bütün besinler aynı faydaları sunmamış. Örneğin bezelye ve mısır gibi nişastalı sebzeler, meyve suları ve patatesler, tüm sebeplerden veya belli kronik hastalıklardan kaynaklı ölüm tehlikesinin azalışıyla ilişkilendirilmemiş.
- Öte yandan ıspanak, marul ve lahananın da içerisinde bulunduğu yeşil yapraklı sebzeler ile turunçgiller, kırmızı orman meyveleri ve havuçlar gibi betan karoten ve C vitamini yönünden zengin olan meyve ve sebzeler fayda göstermiş.
“ABD’li erkek ve kadınlardan oluşan iki deney topluluğu üzerinde yaptığımız analiz, dünya çapındaki 26 topluluğa benzer sonuçlar verdi. Bu durum, bulguların biyolojik mümkünatını destekliyor ve daha geniş popülasyonlara uygulanabileceğini öne sürüyor” diyor Wang.
Wang bu çalışmanın, en uygun meyve sebze tüketim seviyesini belirlediğini ve kanıta dayalı, kısa ve öz ‘Günde 5’ sloganını desteklediğini söylüyor; yani insanlar ideal olarak her gün beş porsiyon meyve ve sebze tüketmeli. “Bu miktar, önemli kronik hastalıkların önlenmesi bağlamında muhtemelen en büyük faydayı sağlıyor ve halkın da nispeten zorlanmadan ulaşabileceği bir seviyeyi temsil ediyor” diyor. “Ayrıca mevcut beslenme önerileri genelde nişastalı sebzeler, meyve suları ile patateslerin de içerisinde bulunduğu tüm meyve ve sebzeleri aynı kefeye koysa da; bütün meyve sebzelerin aynı derecede fayda sağlamadığını bulduk.”
Araştırmanın taşıdığı kısıtlamalardan biri de gözlemsel olması ve meyve sebze tüketimi ile ölüm tehlikesi arasında bir bağlantı olduğunu göstermesi; yani doğrudan bir sebep sonuç ilişkisi kurmaması.
Amerikan Kalp Birliği beslenme komitesi başkanı ve Boston’daki Harvard Tıp Fakültesi’nde yardımcı tıp profesörü olan Anne Thorndike, “Amerikan Kalp Birliği, her öğünde tabağınızın en az yarısını meyve ve sebzeyle doldurmanızı öneriyor” diyor. “Bu araştırma, meyve ve sebze yemenin ömür boyu fayda sunmasına yönelik güçlü kanıtlar sağlıyor ve ideal sağlık için her gün tüketilmesi gereken bir hedef miktarı sunuyor. Meyve ve sebzeler, çoğu öğün ve atıştırmalığa dahil edilebilecek doğal besin kaynakları. Ayrıca kalbimiz ile vücudumuzu sağlıklı tutmak için de gerekliler.”
Kaynak: Amerikan Kalp Birliği. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
