Diş temizliğinde en iyi uygulamaları diş hekimlerine sorduk.
Bütün iyi diş hekimleri, ağız sağlığının dişlerinizi fırçalamakla başladığını söyleyecektir. Ağız sağlığı dişleri fırçalamakla başlar. Bezelye boyutunda diş macunu ekleyin ve yumuşak daireler halinde en az iki dakika boyunca nazikçe fırçalayın. Çocukluğumuzun ilk zamanlarından beri bizde yer etmiş bir alışkanlık olan bu faaliyet, yetişkinlikte de pek değişmez. TikTok’taki tartışmayı körükleyen şey, fırçalamadan sonraki bu iki dakika.
Birçok insan dişlerini fırçaladıktan sonra ağzını suyla çalkalar ancak bazı TikTok’çular, sadece fazladan diş macununu tükürmenin daha sağlıklı olduğunu iddia ediyor. İddia ettiklerine göre ağzınızı çalkalamayarak, diş macunundaki bileşenlerin etkilerini daha uzun süre göstermesini sağlıyorsunuz.
TikTok dişle ilgili haberler için her zaman en güvenilir kaynak olmamışsa da (dişlerin nasıl törpüleneceğiyle ilgili tavsiye veren kişileri hatırlayın), bu bilgi bir istisna ve Popular Science’ın destek için diş hekimleriyle konuştuğu bir şey.
İlk olarak dişlerimizi neden fırçaladığımızı düşünelim. Minnesota Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinde çalışan klinik yardımcı profesör Dr. Kacie Woodis, yemek yediğimiz zaman ağızlarımızda yaşayan 1.000 kadar bakteri türünün de yemek yediğini söylüyor. Bu mikropların yemek için ilginç bir teşekkür etme biçimleri var. Örneğin dilin arkasındaki bazı bakteriler, yiyecekten gelen amino asitlerle etkileşime giriyor ve kötü nefese sebebiyet veren, sülfür üreten bileşenler meydana getiriyor. Diğer bakteri türleri ise mineralleri ayrıştırabilen ve bir dişin yüzeyini çözüp çürük oluşumunu başlatabilen bir asit üretiyor.
Çoğu diş macununda bulunan bir mineral olan florür, asit saldırılarına karşı direnç oluşturuyor. Bunu ise yeniden mineralleştirme adı verilen bir onarım sürecine yardımcı olarak yapıyor.
Dişinizi fırçaladıktan sonra portakal suyunun tadı neden iğrenç gelir?
ABD’deki Riven Ağız Bakım Kliniğinin eş kurucusu ve diş hekimi Dr. Fatima Khan şöyle açıklıyor: “Florür, kalsiyum ve fosfat ile beraber flüorapatit oluşturarak bu mineralsizleşme sürecine karşı koyuyor. Flüorapatit, diş minesini kaplayarak onu tekrar mineralleştiren ve bütünlüğünü geri getiren kristalize bir örgü.” Florür dişinizde ne kadar uzun kalırsa, daha güçlü dişler oluşturmada da o denli etkili olur (fakat sadece fırçalamak için önerilen miktar olan bezelye boyutu kadar diş macunu kullanmanız halinde).
Amerikan Diş Birliği, iki dakika boyunca fırçalamayı öneriyor. Fakat çoğu kişi, günde yaklaşık 45 ila 70 saniye ile önerilen sürenin altında fırçalama yapıyor. Khan’a göre iki dakikadan az fırçalamak, insanların florürlü diş macununun sunduğu faydalara ulaşamadığı anlamına geliyor.
Diş macununu çalkalamak yerine tükürmek, özellikle de diş minesi tamamen yok olduğunda tekrar geri gelemediğinden, bu yeniden mineralleştirme sürecine yardımcı olması için florüre daha fazla zaman verir. Woodis, özellikle çürük tehlikesi yüksek olan kişiler olmak üzere herkesin çalkalamak yerine tükürmesini öneriyor. “Daha güçlü florürlü diş macunu yazıyoruz ve sıklıkla da yazdığımız bu diş macununun çalkalanmasını değil, tükürülmesini öneriyoruz.”
Eğer ağzınızı çalkalayan biriyseniz, tükürmek en hijyenik yöntem gibi gelmeyebilir. Serbest bakteri ve yiyeceklerin hâlâ ağzınızda hapsolduğunu düşünebilirsiniz. Eğer durum buysa, Khan ilk önce diş ipi kullanmanızı ve sonrasında ağzınızı suyla çalkalamanızı öneriyor. Bu sayede dişlerinizi fırçalamadan önce kalan yiyecekler ve biriken plaklar dışarı çıkacaktır.
Bir diğer endişe ise kömürlü diş macunu kullanılması halinde dişlerde kalan kömür. Hme Woodis hem de Hkan, en başta kömür tabanlı diş macunları kullanmaya karşı uyarıyor. Bu madde çok aşındırıcı olmasının yanında, diş minesini de soyup çıkarabilir ve nihayetinde dişleri sarıya dönüştürebilir.
Bazı kişiler ağızlarını tıbbi sebeplerden dolayı çalkalıyor. Diş macunundaki bir diğer yaygın içerik olan sodyum loril sülfata (SLS) karşı hassas kişilerin ağızlarında, bu maddeye uzun süre maruz kaldıklarında küçük yaralar çıkabilir ve ağız içindeki derileri soyulabilir. Ek olarak bazı insanların ağızlarının etrafında, diş macunundaki florür, SLS ve tarçın aromasından dolayı perioral dermatit adı verilen bir kızarıklık gelişebilir. Khan, bu kişilerin hidroksiapatit içeren doğal bir diş macununa geçmeleri ve fırçalamadan sonra kalan macunları silmek için yüzlerini yıkamaları gerektiğini söylüyor.
Eğer hâlâ ağzınızı çalkalamak istiyorsanız, Woodis florürün etkilerini en fazlaya çıkarmak için bunu 20 ila 30 dakika sonra yapmanızı tavsiye ediyor. Florür tabanlı bir ağız bakım suyuyla çalkalama yapmak isteseniz bile, hemen çalkalamak yerine beklemenin daha iyi olacağını çünkü bunun daha düşük yoğunlukta florür içerdiğini belirtiyor. Tezgahta satılan çoğu diş macununun 1000 ila 1500 ppm (milyon başına kısım) kadar florür içeriği taşıdığını, oysa çoğu florürlü ağız bakım suyunun genelde 100 ila 200 ppm içerdiğini söylüyor.
Sözün özü, fırçaladıktan sonra tükürmek mi yoksa çalkalamak mı istediğiniz size kalmış. Diş hekiminiz bir sonraki randevunuzda muhtemelen sizi bunun için suçlamayacaktır. Fakat sosyal medyadan dişlerle ilgili bilgi edindiğinizi söylerseniz bunu onaylamayabilirler.
Yazar: Jocelyn Solis Moreira/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
