Yapılan çalışmalar, sık sık el yıkama ve fiziksel mesafeyle birleştirildiği zaman; ev yapımı maskelerin COVID-19 benzeri virüslerin yayılımıyla mücadeleye yardımcı olduğunu gösteriyor. Bu çalışmaların pek çoğunda, ufak aerosol parçacıkların aktarımına odaklanılıyor. Fakat araştırmacılar konuşma, öksürme ve hapşırmanın; virüs parçacıkları taşıyan daha büyük damlalar oluşturduğunu söylüyorlar. Bu sebeple makine mühendisi Tahir Saif, yerleşik bilgilerin ev yapımı maskelerde kullanılan bazı kumaşların etki miktarını belirlemede yeterli olmayabileceğini söylüyor.
Urbana-Champaign Illinois Üniversitesi’nde mekanik bilimi ve mühendisliği profesörü olan Saif, yaygın şekilde kullanılan ev yapımı kumaşların su damlacıklarını önlemedeki verimliliğinin incelendiği ve içerisinde Türkiye’den bir ismin de bulunduğu çalışmaya önderlik etmiş.
Aerosol parçacıklar, genelde 5 mikrometreden küçük olarak sınıflandırılıyor ve yüzlerce nanometrelik aralıkta yer alıyor. Fakat (çapı yaklaşık 1 milimetreye kadar olan) daha büyük parçacıklar da konuşurken, öksürürken veya hapşırırken çıkabiliyor. Daha büyük olan bu parçacıklar sorun oluşturuyor çünkü yeteri kadar hızlı olurlarsa, bazı kumaşların gözeneklerinden geçip daha ufak damlacıklar haline gelebilir ve havada yayılabilirler.
Fakat araştırmacıların söylediğine göre insanların kendilerini maske takmaya mecbur hissetmesi için maskenin rahat ve nefes alınabilir olması lazım.
Araştırmacılar, evlerde yaygın şekilde kullanılan 11 kumaşı tıbbi bir maskeyle karşılaştırmışlar. Seçilen kumaşlar arasında yeni ve kullanılmış giysilerden alınanlar, kapitone kumaşlar, yatak çarşafları ve bulaşık bezi malzemesi varmış. Araştırmacılar test edilen tüm kumaşların, tek katmanlı olsalar bile konuşma, öksürme ve hapşırmayla yayılanlara benzer yüksek hızlı su damlacıklarıyla taşınan 100 nanometrelik parçacıklara karşı korumada oldukça etkili olduğunu bulmuşlar.
Lois Yoksulyan/Urbana-Champaign Illinois Üniversitesi Haber Bürosu. Ç: O.
