Evrenin En Geniş Üç Boyutlu Haritasından Ufak Bir Kesit

Her bir nokta tek bir galaksiyi gösteriyor.

Haritanın yalnızca bir kısmını oluşturan görseldeki her bir nokta tek bir galaksiye işaret ediyor. Sadece görseldekiler bile çok fazlaymış gibi görünse de Baryon Salınımı Tayfölçer Araştırması (BOSS)’nın saptadığı 1,2 milyon galaksinin yalnızca yüzde 3’ü. BOSS, karanlık enerjinin evrenin genişlemesini nasıl hızlandırdığını sorusuna yanıt arayan gök bilimcilere yardımcı oluyor.

Araştırma, görünen maddelerin yoğunluklarının değişimini ölçerek galaksilerin Dünya’dan ve birbirlerinden ne kadar hızla uzaklaştıklarını belirliyor. Yüzlerce Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması ve BOSS araştırmacıları, hacmen 650 milyar ışık yılı küpü olan bir alanı haritalandırmak için neredeyse on yıl çaba sarf ettiler.

Yalnızca ‘iki boyutlu’ gökyüzüne bakıp da galaksilerin yerlerini saptamak pek zahmetli bir iş değilken, Dünya’dan uzaklıklarını ölçmek, her bir galaksinin ışık tayfını analiz etmeyi gerektiriyor. New Mexico’daki Apache Point Gözlemevi’nde çalışan bilim insanları, 2 buçuk metrelik Sloan Foundation teleskobuyla bunu her gece belirli bir bölgeye odaklanarak yapabiliyorlar. Samanyolu uzantısındaki ışığın gözlemi engellememesi için görüş alanını 1 metre genişliğinde bir alüminyum tabakayla kapattılar. Tabakanın üzerinde, galaksilerin iki boyutlu konumuna göre özenle delinmiş yaklaşık 1000 delik bulunmakta. Fiber optikler ise ışığı deliklerden spektrograf denilen bir cihaza taşıyor. Spektrograf, ya da izgeçizer, her bir galaksinin bizden ne kadar hızla uzaklaştığını ve ne kadar uzaklıkta olduklarını ölçmek için ışığı analiz eden bir cihazdır. Tek bir gözlem gecesinde araştırma ekibi yaklaşık beş tabaka inceliyor ve binlerce galaksinin yeri saptanıyor.

Ellerindeki bulgular, evrenin yapısının ne kadar hızlı genişlediğini öngören Einstein’ın genel görelilik teorisinin sağlamasını almaya yardımcı oluyor. İskoçya, St. Andrews Üniversitesi’ndeki BOSS’un eş başkanı Rita Tojeiro, “bu başa çıkmak zorunda olduğumuz en zor testti ve genel görelilik testi geçti” şeklinde açıklıyor.