Gökbilimciler, Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskop’unun (VLT) da yardımıyla şimdiye kadar bilinen en uzak radyo yayılımı kaynağını keşfedip detaylı biçimde incelemişler. Bu kaynak, “radyo gürültülü” bir kuasar; yani radyo dalga boylarında güçlü jetler yayan parlak bir cisim. Cisim o kadar uzakta ki, ışığının bize ulaşması 13 milyar yıl sürmüş. Yeni keşif, gökbilimcilerin evrenin ilk zamanlarını anlamasına yardımcı olacak önemli ipuçları sağlayabilir.
Kuasarlar, bazı galaksilerin merkezinde yer alan ve güçlerini süperkütleli kara deliklerden alan çok parlak cisimler. Bu kara delik civardaki gazı tükettikçe enerji yayılıyor ve gökbilimciler bu sayede, çok uzakta olsalar bile onları tespit edebiliyorlar.
P172+18 adı verilen bu yeni kuasar o kadar uzak ki, kendisinden çıkan ışığın bize ulaşması yaklaşık 13 milyar yıl sürüyor: Cismin, evren sadece yaklaşık 780 milyon yaşındaykenki halini görüyoruz. Daha uzak kuasarlar keşfedilmiş olsa da, gökbilimciler bir kuasardan evrenin bu kadar erken zamanlarında çıkan radyo jetlerini gösteren işaretleri ilk defa belirleyebilmiş. Kuasarların yalnızca %10 civarı (gökbilimcilerin “radyo gürültülü” şeklinde sınıflandırdığı kesim), radyo frekanslarında parlak şekilde ışıyan jetler fırlatıyor.
P172+18 gücünü, Güneş’imizden yaklaşık 300 milyon kat daha ağır olan ve dudak uçuklatıcı hızda gaz tüketen bir kara delikten alıyor. Şili’deki ESO’da araştırma görevlisi olan ve bu yeni keşfe Almanya’daki Max Planck Enstitüsü Gökbilim Bölümü’nde çalışan Eduardo Banados ile birlikte öncülük eden gökbilimci Chiara Mazzucchelli, “Bu kara delik çok hızlı şekilde madde tüketiyor. Kütlesinin artış hızı, şimdiye kadar gözlenen en yüksek hızlardan” diyor.
