Yapılan yeni bir çalışma, öğrendiğimiz ilk dilin, daha sonra karşılaştığımız tüm dillerdeki deneyimimizi nasıl etkilediğine dair taze bir bakış sunuyor. Kanada’daki bilim insanları, asıl dilimizin beyinde muhtemelen asla kaybolmayan belirli kalıplar oluşturduğunu buldular.
Beynin bu ‘kenetlenmesinin’ etkisi, ilk dilin bütün bilgileri hafızadan kaybolsa bile hâlâ belirgin duruyor. Görünüşe göre bu, sanki beyinlerimiz belirli bir düzende bütünleşmiş veya belirli bir dile ayarlanmışçasına, hayatlarımız boyunca sonradan karşılaştığımız dillerin kelimelerini ve seslerini duyma şeklimiz hakkında bilgi veriyor.
McGill Üniversitesi ve Montreal Sinir Enstitüsü’nden oluşan takım, üç grup gence baktı: sadece Fransızca konuşanlar, akıcı olarak hem Fransızca hem de Çince konuşanlar ve asıl olarak bebekken Çince bilenler fakat şimdi sadece Fransızca konuşan evlat edinilmiş ergenler. Fransızca sahte kelimeler dinletildiği zamanki beyin etkinliğini gözlemek için MRI taramaları kullanıldı. İlginç şekilde, çift dil konuşanlarda ve asıl olarak Çince bilen tek dil konuşanlarda aynı beyin bölgeleri ‘parladı’.
Çok erken yaşta Çince bilen fakat artık iki dil konuşmayanların beyinleri, kelimeleri sanki hâlâ varlarmış gibi ele aldı. Araştırmacılar, bunun dilleri nasıl öğrendiğimiz ve bu işlemin biz yaşlandıkça nasıl değiştiği hakkında daha fazlasını anlamamıza yardımcı olabileceğini umuyor.
Araştırmacılardan biri olan Lara Pierce şöyle söylüyor: “Test ettiğimiz evlat edinilmiş çocukların ilginç bir geçmişi var çünkü doğuştan itibaren bir dile maruz kalmışlar, fakat farklı bir dil konuşan aileler tarafından genç bir yaşta evlat edinildikleri zaman o dili tamamen bırakmışlar. Bu durum dil gelişimi açısından çok ilginç çünkü, bir veya daha fazla dile şu an maruz kalmanın etkilerinden ayrı olarak, sadece dil gelişiminin çok erken döneminin, sonradan dili işleme üzerindeki etkisine bakmamıza olanak sağlıyor.”
Bu durum, bir bebek olarak dil öğrenmenin neden çok kolay olduğunu ve bunun en azından bazılarımız için hayatın sonraki zamanlarında neden çok daha zor hale geldiğini açıklamaya yardımcı olabilir: çünkü beyinlerimiz çoktan belli bir düzende ‘ayarlanmış’. Pierce’ın belirttiği gibi, çok genç çocukların kelimeleri ayırt etmede inanılmaz derecede usta oldukları ve bunun dil öğrenmelerinde ve diğer sesleri görmezden gelmelerinde onlara yardımcı olduğu gösterildi. Bu yeteneği hayatımızın ileriki dönemlerinde kaybetmeye yatkınız.
Çalışma Nature Communications dergisinde yayınlandı.
