Eğer daha önce hiç kimya veya biyoloji çalıştıysanız, çok büyük ihtimalle bir kromozomun nasıl görünmesi gerektiğini gösteren resimli bir temsille karşılaşmışsınızdır.
Milyonlarca lise ve üniversite öğrencisinin doğrulayacağı üzere görüntüdeki kromozom, uzun ve dar bir X şekline sahip: DNA replikasyonu meydana geldikten sonra, birleşen iki kromatidin neye benzediğini gösteriyor; ancak hücre bölünmesi tamamlanmadan ve kromatidler ayrılıp, kendi başlarına kromozom oluşturmadan öncesini…
Önceden Harvard Üniversitesi’nde çalışan bilim insanı Jun-Han Su, “Kromozomların yüzde 90’ı böyle değil” diyor.
Bu yıl yayımlanan bir çalışmada Su ve takımı, insan hücrelerindeki kromatinin 3 boyutlu düzenini görüntülemeye yarayan yeni bir yöntem bulmuşlar. Bu sayede kromozom kimyasını, simgesel X şeklinden çok daha detaylı şekilde anlamamızı sağlamışlar.
Kromatinin çok renkli görüntüsü. Görüntü, çok kısımlı flüoresan hücre içi hibridizasyon ve süper çözünürlüklü mikroskobi kullanılarak elde edilmiş.
Kıdemli araştırmacı Xiaowei Zhuang, “Bu 3B yapılanmanın belirlenmesi, yapılanmanın altında yatan moleküler mekanizmaları ve bu yapılanmanın genom işlevini nasıl düzenlediğini anlamada oldukça önemli” diyor.
Yeni ve yüksek çözünürlüklü bir 3B görüntüleme sistemi kullanan araştırmacılar, kromozomları daha önce hiç görülmeyen şekilde yakından görselleştirmeyi başarmışlar ve hatta transkripsiyon faaliyetinin bazı yönlerine de kısa bir bakış atmışlar.
Lise kimyası ve Kimya 101 dersi, bir daha asla aynı olmayacak. Araştırma takımı, diğer araştırmacıların da bu analizi daha ileriye taşıması için elde ettiği verileri internette paylaşıyor. Böylelikle, (neredeyse) görünmez olan bu parçamız hakkında ileride çok daha fazla şey keşfedebiliriz.
“Kromatin düzenine kendi tabii yapısal ve işlevsel bağlamında bütüncül bir bakış sağlayan bu yüksek çıktılı, çok ölçekli ve çok kipli görüntüleme teknolojisinin geniş şekilde uygulanışını tahayyül ediyoruz” diye açıklıyor araştırma takımı.
Bulgular Cell bülteninde sunuldu.
Yazar: Peter Dockrill/ScienceAlert. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
