Evren galaksi kümeleriyle dolu. Fakat Abell 2261 başlı başına ayrı bir sınıf. Bu kümenin merkezindeki galakside; evrendeki en büyük süperkütleli kara deliklerden birinin olması gereken yerde, gökbilimciler böyle bir cisme dair hiçbir iz bulamamış.
Üstelik yapılan yeni bir araştırma, bu yokluğu daha da kafa karıştırıcı hale getiriyor: Eğer bu süperkütleli kara delik uzaya fırladıysa, geçtiği yerde kanıt bırakmış olması gerekiyordu. Fakat bu galaktik merkezin etrafındaki maddelerde de hiçbir işaret yokmuş.
Ancak bu durum, süperkütleli kara deliğin (eğer oradaysa, tespit edilmekten kaçıyor) ne yaptığına yönelik sınırlamalar konabileceği anlamına geliyor.
Galaksi kümeleri, evrende kütleçekimsel yönden bağlı olduğu bilinen en büyük yapılar. Bunlar genelde en parlak küme galaksi (BCG) şeklinde bilinen ve bir tane anormal derecede parlak, devasa bir galaksinin merkezde ya da merkezin yakınında yer aldığı, birbirine bağlı yüzlerce ila binlerce galaksi grubundan oluşuyor.
Fakat BCG’ler arasında bile Abell 2261’in BCG’si (aslında A2261-BCG şeklinde adlandırılmış çünkü 2,7 milyon ışık yılı uzakta) öne çıkıyor. Kendisi yaklaşık bir milyon ışık yılı (Samanyolu Galaksisi’nin 10 katı kadar) ve çekirdeği de 10.000 ışık yılı genişliğinde. Bu aynı zamanda şimdiye kadar görülen en büyük galaksi çekirdeği.
Kara deliğin boyutuyla ilişkili olan bu galaksinin kütlesine göre çekirdekte, Güneş’in 3 ila 100 milyar katı arasında kütleye sahip dev gibi bir kara delik olması lazım. Söz konusu kara delik, bu bilgiler ışığında bilinen en büyük kara deliklerden biri olabilir (Samanyolu’nun süperkütleli kara deliği, yaklaşık 4 milyon Güneş kütlesi içeriyor).
Fakat A2261-BCG’nin çekirdeği, aktif bir süperkütleli kara delikten beklenen radyasyonu içermek yerine (çünkü bu kara delik, etrafındaki maddeleri sallar ve süper biçimde ısıtır), parlak bir yıldız ışığına ait dağılmış sislerle dolu. Chandra X-Işını Gözlemevi, Çok Büyük Teleskop Dizisi ve Hubble Uzay Teleskobu’nun da içerisinde bulunduğu çeşitli ölçüm araçları, A2261-BCG’nin merkezinde bir kara deliğe ilişkin herhangi bir işaret bulamamış.
Michigan Üniversitesi’nde çalışan Kayhan Gültekin’in önderliğindeki gökbilim takımının yeni araştırmasına göre birkaç ihtimal var. Bunlardan biri, A2261-BCG’nin merkezinde bir kara delik olabileceği. Eğer varsa; bu kara delik ya çok hareketsiz, ya da şimdiki cihazlarımızla tespit edilemeyecek kadar yavaş biçimde madde biriktiriyor. Diğer açıklamaya göre ise kara delik, bizim baktığımız yerin çok daha ötesine fırlamış. Gelecekte geliştirilecek daha hassas cihazlar ile bu büyüleyici soru da cevabını bulabilir.
Michelle Starr/ScienceAlert. Ç: O.
