Bazı uzmanlar sıkı çalışmanın çözüm olduğu görüşünde. Diğerleri ise yeteneğin daha çok doğuştan geldiğini söylüyor.
İsveçli psikolog K. Anders Ericsson, 1993 yılında sıradan bir ergeni keman virtüözüne dönüştürmenin sırrını bulmaya koyulmuştu. Peki cevabı neydi? Çalışmak: Hem de 10.000 saat. Birkaç dahinin uyguladığı programın basit bir ortalaması olan bu rakam, o zamandan beri kaybolmadı. Hatta gazeteci ve yazar Malcolm Gladwell, 2008 tarihli Sıradışılar kitabında bu sayıdan “muhteşemliğin sihirli rakamı” şeklinde bahsetmişti.
“Pratik yapmak mükemmel hale getirir” görüşü, Roma İmparatorluğu’ndan beri hevesli gençlerin kafalarına kazınmıştı. Eğer becerisini geliştirmeye yeteri kadar zaman ayırırsa, herhangi biri sıradaki LeBron James, Michael Jackson veya Celine Dion olabilirdi. Fakat bu durum o kadar basit olabilir miydi? Uzmanların hepsi aynı fikirde değil. Michigan State Üniversitesi’nde psikolog olan Zach Hambrick’e göre çalışmak, öğrenmek için gerekli olsa da; hayatınızın büyük bir parçasını bir şeyi tekrar tekrar denemeye harcamak, o şeyde uzman olacağınız anlamına gelmiyor.
Muhteşem olmak, yalnızca çalışma miktarıyla alakalı değil; çalışanların kendileriyle de alakalı. Müzik, oyun, spor, eğitim ve profesyonel başarıda pratik yapmanın rolüne yönelik farklı çalışmaları inceleyen Hambrick, prova süresinin; beceri seviyesindeki farkın yalnızca çeyreğini açıkladığını bulmuş. Diğer etmenlerin tümü (yaş, zeka ve doğal kabiliyetler gibi), daha iyiyi en iyiden ayırmada büyük paylara sahip.
Özellikle genler, fiziksel ve entelektüel yeteneği şekillendiriyor. Boy, bir basketbol yıldızı için faydalı olabilir ve esnek ses aralığı, bir müzikalde baş rolü kapmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca ne kadar pratik yaparsanız yapın, daha uzun olmayacak veya her oktavda doğru nota çıkaramayacaksınız. Çok uzun süre piyano çalmak, parmaklarınızı uzatmayacak.
Elbette bu durum, hepimizin pratik yapmayı bırakması gerektiği anlamına gelmiyor Hambrick’e göre. Kimse annesinin karnından parmak uçlarında nasıl döneceğini veya nasıl sinsi bir şah-mat planlayacağını bilerek doğmuyor. Peki 10.000 saatte mükemmellik? Bunun hiçbir garantisi yok.
Sara Kiley Watson/Popular Science. Ç: O.
