Eh, uzaylıların işi olmadığını biliyoruz
Geri döndüler! Hani Sibirya’da geçen yıl birden bire ortaya çıkıveren o acayip kraterleri hatırladınız mı? Kuş uçmaz kervan geçmez yerde hiçbir belirti vermeden belirmişlerdi. Bilim insanlarının çektiği muazzam keşif fotoğraflarının da Hollywood’un korku filmlerinin başlangıcından geri kalır yanı yok.
Şimdi de Rusya’daki Yamal Yarımadası’nda onlarca yeni krater keşfedildi. Araştırmacılardan biri bunu, gruplar halinde gizemli biçimde ortaya çıkan mantarlara benzetiyor. Birçoğu geyik çobanları tarafından bulunan bu kraterlere neyin yol açtığını hâlâ bilmesek de en yaygın kabul gören teori, güçlü bir sera gazı olan metanın yerde patlamasının buna neden olduğunu öne sürüyor.
Metanın kaynaklarından biri çürüyen organik materyaller ve tiyalde (“tiyal” ya da “permafrost”, kutup bölgelerinde toprağın üst tabakasının altında yer alan, kalıcı biçimde donmuş toprak katmanı demek) çok miktarda bu tür madde bulunuyor. Tiyal eriyince organik maddeler de çürüyerek ortaya büyük miktarda metan gazı çıkarıyor. Araştırmacılar geçen seferki kraterlere, sıcaklıktaki artış sayesinde eriyen tiyaldeki metanın patlamasının yol açtığına dair bazı ipuçları buldular.
Bu kraterler ne kadar ilginç de olsa, metan gazından (ya da uzaylı istilasından) daha tehlikesiz bir şeyler yüzünden de kaynaklanmış olabilir. Geçtiğimiz sefer bu kraterlerin birer pingo, yani dünyanın donmuş bölgelerinde ortaya çıkan kraterimsi oluşumlar olduğu öne sürüldü. Pingo, suyun tiyale sızıp donmasıyla meydana geliyor. Su, donarken genleşiyor ve buz da üstteki toprak tabakasını iterek bir tepeciğe dönüştürüyor. Hava ısınıp da buz eriyince toprak bir zamanlar buzun olduğu katmana kadar göçerek bir krater oluşturuyor.
Yine de bu, kraterlere inen araştırmacıların geçen yıl bulduğu yükselmiş metan düzeylerini açıklamıyor. Bilim insanları kraterlere neyin sebep olduğunu öğrenmek için bu uzak bölgelere gitmek istese de, Sibirya’nın vahşi doğasında dolaşmak kolay değil. Onlar oraya gidene kadar bekleyip görmemiz gerekecek.
