Sineklerde mükemmel uçma becerileri gelişmiş. Tüm bunlar kanat şeklinin, kas faaliyetinin ve sinir sistemi gelişiminin yanısıra gelişim sırasında gen ifadesinin düzenlenmesini de etkileyen çok sayıda genin birbirleriyle olan bir dizi karmaşık etkileşimi sayesinde mümkün olmuş. Araştırmacılar Adam Spierer ile David Rand, Brown Üniversitesi’nde çalışan meslektaşlarıyla birlikte Perşembe günü PLOS Genetics bülteninde sundukları yeni çalışmalarında bu etkileşimleri belirliyor.
İsimlerinden de anlaşılacağı gibi sinekler; kur yapma, yiyecek bulma ve yeni bölgelere dağılma gibi hayati görevler için uçmaya bel bağlayan müstesna havacılar. Fakat bu kabiliyetin önemine karşın bilim insanları, uçuş performansının altında yatan genetik etmenler hakkında çok az şey biliyordu. Yeni çalışmada Spierer, Rand ve meslektaşları, uçmayla ilişkili genleri belirlemek üzere genom çapında ilişkilendirme çalışması şeklinde adlandırılan genetik bir analiz yürütmüşler. 197 farklı genetik sirke sineği hattı kullanan araştırmacılar, sineklerin ani bir düşüşten kaçma kabiliyetini test etmişler. Ardından birden fazla hesaplama yaklaşımı kullanan araştırmacılar, sineklerin performansını farklı gen ve genetik varyantların yanısıra genden gene ve proteinden proteine olan etkileşim ağlarıyla karşılaştırmışlar.
Araştırmacılar, uçuş performansıyla ilişkili pek çok gen ve genetik varyantın; sinek genomunda kanat şeklini, kas ve sinir sistemi işlevini belirleyen bölgelerde bulunduğunu ve bunların, diğer genlerin açılıp kapanmasını düzenlediğini keşfetmişler. Araştırmacılar ayrıca yankesici 23 (ppk23) adı verilen ve söz konusu genlerin etkileşimlerini düzenlemede merkezi bir dağıtıcı görevi gören bir gen de belirlemişler. Yankesici ailesinden olan genler, içalgı (vücudun boşlukta nasıl hareket ettiğini algılama) ve feromonlar ile diğer kimyasal işaretlerin tespitiyle ilişkili.
Sirke sineklerinin uçuş performansını etkileyen genetik varyantların bu “fotoğrafı”, uçmanın diğer böceklerde de araştırılmasında çeşitli sonuçlar doğurabilir. Buna ilaveten araştırmacılar, uçuş gibi bir dizi farklı geni kapsayan özelliklerin altında yatan karmaşık genetik etkileşimlerin ortaya çıkarılmasında, birden fazla yaklaşımın kullanılmasının faydalı olduğunu gösteriyorlar.
PLOS. Ç: O.
