Hangisi daha önce geldi? Tavuklar tür olarak, uzun ve yavaş bir evrim süreci yoluyla tavuk haline gelmişler. Bir noktada tavuk benzeri bir kuş, DNA’sında meydana gelen bazı mutasyonlar sebebiyle tavuğa benzemekten çıkıp gerçek tavuğa dönüşen yavrular dünyaya getirmiş. Yani bir ön tavuk, gerçek ve resmi bir tavuğu doğurmuş. O gerçek tavuk da yumurtadan çıktığı için, yumurtanın tavuktan önce geldiğini söyleyebiliriz.
Aynı soru, evrimsel tarihte hangisinin önce geldiği sorularak farklı şekilde de ele alınabilir. Bu durumda, yumurta yine tavuktan önce geliyor. Modern kuş yumurtasının taşıdığı pek çok özellik (mesela boyunun eninden uzun olması, asimetrik şekil ve sert kabuk gibi), kuşlar yaklaşık 150 milyon yıl önce dinozorlardan ayrılmadan önce de mevcutmuş. Calgary Üniversitesi’nde çalışan yerbilimleri yardımcı profesörü Darla Zelenitski, “Kuş yumurtalarında gördüğümüz birçok özellik, kuşlardan önce teropod dinozorlarda evrimleşmiş” diyor.
Kuş yumurtalarının tarihindeki bir başka önemli olay da, dört ayaklı bir omurgalı alt kümesinin bundan en az 150 milyon yıl önce amniyotik yumurtalar üretmek üzere evrimleşmesiyle yaşanmış. Yumurtaların içerisindeki embriyolar besin, koruma ve bir nefes alma yolu sağlayan, sıvıyla dolu üç zar ile çevrili. Doğu Tennessee Eyalet Üniversitesi’nde üreme fizyoloğu olan James R. Stewart, ilk amniyotik yumurtaların büyük miktarda yumurta sarısı içerdiğini söylüyor. “Bunu kuşlarda, timsahlarda ve yılanlarda hâlâ görebiliyorsunuz” diye açıklıyor. Diğer plasentalı memeliler gibi, biz insanlar da yumurta sarısını bir noktada kaybetmişiz fakat yumurtalarımızda, işlevini kaybetmiş bir yolk kesesi halen bulunuyor.
Yazar: Daniel Engber/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu
