Tuzu fazla kaçırınca bizi susatması gerektiğini biliriz; meğer tam olarak öyle değilmiş. Nisan 2017’de The Journal of Clinical Investigation’da yayınlanan iki çalışma, tuz tüketimi arttıkça insanların daha az su içtiğini gösterirken yüksek tuz oranlı diyetlerin de insanları daha fazla acıktırdığını ortaya koydu.
İlk çalışmada diğer pek çok kurumla birlikte Alman Havacılık ve Uzay Merkezi’nden (DLR), Max Delbrück Moleküler Tıp Merkezi’nden (MDC) ve Vanderbilt Üniversitesi’nden bir araya gelen uluslararası bir araştırma ekibi Mars500 ekibinden 10 deneği inceledi. Kısaca bahsetmek gerekirse, Mars500 uzun vadeli bir Mars yolculuğu simülasyonu. Bir arada kapalı kalan deneklerin birbirleriyle iletişimleri ve psikolojik durumları ve tıbbi risklerin kontrol edilmesi amaçlı Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Rusya ve Çin’in ortaklaşa tasarladığı bir projedir.
Araştırmacılar 105 günlük uçuş simülasyonu boyunca tuz tüketimini 29 günde bir günlük 12 gramdan 9’a, sonra da 6 grama indirdiler. Mars500’ün 205 günlük fazındaysa aynı tuz tüketim şeması, sonunda 6 gramdan yeniden günlük 12 grama dönmek üzere tekrarlandı. Bu aşamada deneklerin ne kadar su tükettiği kaydedildi ve idrarları incelenmek üzere günlük olarak toplandı. Tuz tüketimi arttıkça 10 deneğin de su tüketiminin azaldığı ve idrar miktarı artarken, idrarlarının daha yoğun ve tuz miktarının daha fazla olduğu görüldü. Bu durum da vücudun normalden daha fazla su tuttuğunu gösteriyor.
Yüksek tuz oranlı diyetler, tuzun daha fazla sıvı tükettirdiği düşüncesinden ötürü tavsiye edilir. Sağlık otoriteleri, tuz oranı yüksek diyetlerin gazoz gibi fazla şekerli ve kalorili içecekleri tüketmeye sevk ettiğini, bu yüzden de obeziteye yol açabileceğini söylüyorlar.
Mars500’deki beklenmedik bulgulara dönersek, araştırmacılar sonuçları daha iyi anlamak için fareler üzerinde deney yapmaya karar verdiler. Üç gruba bölünen farelerden ilk grubu musluk suyuyla birlikte düşük tuzlu besinlerle, ikincisini musluk suyuyla birlikte yüksek tuzlu besinlerle, üçüncüsünü de tuz çözeltisiyle birlikte yüksek tuzlu besinlerle dört hafta boyunca beslediler. Çalışmalar vücudun azotu atmak için ürettiği ürenin, tuzun su tutma etkisine karşı koyarak böbreklerde toplandığını gösteriyor. Bununla birlikte tuzlu beslenen farelerin susamaktan ziyade daha çok acıktığı da gözlendi.
Belirtmek gerekir ki farelerle ya da Mars500 projesindeki deneklerle varılan araştırma sonucu tüm insanlık adına aynı sonucu temsil etmeyebilir. Kaldı ki Mars500 projesindeki denekler arasında hiç kadın yoktu ve benzer şekilde farelerle yapılan çalışmada da dişiler kullanılmadı. Yine de çalışmada, uzun bir süre idrardaki bir yan ürün olarak görülen ürenin aslında suyu tutarken tuz boşaltımını da sağladığı anlaşıldı.
Tuz tüketimi ve üre üzerinde daha fazla araştırma yapılması gerektiği aşikar. Ne olursa olsun siz yine de bol bol su içmeyi ihmal etmeyin!
