Kanserin kesin bir tedavisi yok ancak bilim insanlarının yürüttüğü ufak bir klinik deney, kalın bağırsak tümörlerde kullanılacak yeni ve güçlü bir tedaviye yol açabilir. Dört gün önce The New England Journal of Medicine bülteninde yayımlanan bir çalışmada, immünoterapi ilacı dostarlimab uygulanan 12 rektal kanser hastasında yüzde 100’lük bir başarı oranına ulaşıldığı aktarılıyor. Hastaların tümörleri yok olurken, ciddi bir yan etki ya da kanserin geri döndüğüne dair bir işaret de görülmemiş.
Kolorektal kanser, hayatları boyunca insanların yaklaşık yüzde 4’ünü etkiliyor. Günümüzde rektal kanser için kullanılan tedaviler arasında bir veya birden fazla ameliyat uygulanması, kemoterapi ve ışın tedavisi bulunuyor. Fakat bu tedaviler, kişinin yaşam kalitesini düşürebilen birden fazla yan etki tehlikesi taşıyor.
Bu Tablo, Kanser İle Savaşta Ne Kadar İlerlediğimizi Gösteriyor
ABD’nin New York şehrindeki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezinde çalışan tıbbi onkolog ve çalışmanın baş yazarı Andrea Cercek, basın bülteninde şöyle aktarıyor: “İlk görevimiz hastamızın hayatını kurtarmak. Fakat ameliyat, radyasyon ve kemoterapiyle yapılan standart rektal kanser tedavisi, tümörün konumu sebebiyle insanlar için oldukça zorlu geçebiliyor. Bağırsak ve mesanede fonksiyon bozukluğu, idrar tutamama, kısırlık, cinsel işlev bozukluğu ve daha fazlası gibi hayatlarını değiştiren sorunlar yaşayabiliyorlar.”
Yeni çalışmada, yaygın terapilere göre farklı bir yaklaşım belirleniyor. Çalışmayı yürüten onkoloji takımı, kişinin bağışıklık sistemini güçlendirip kanserden kurtulmasına yardımcı olmak için bir immünoterapi ilacı kullanmış. Fikri ortaya atan kişi ise çalışmanın eş yazarı Luis Diaz Jr. olmuş. Diaz, tümörleri vücutlarının diğer kısımlarına yayılan kolorektal kanser hastalarında immünoterapi uygulayıp başarı elde etmiş.
Amerikan Kanser Derneğine göre rektumunda kanser olan insanlarda 5 yıllık hayatta kalma oranı yüzde 90 civarında. Fakat rektal kanser akciğerler veya kemikler gibi diğer alanlara yayılırsa, 5 yıllık hayatta kalma oranı yüzde 17’ye düşüyor. “‘Bunu bir de kanser metastaz yapmadan ilk tedavi hattı biçiminde deneyelim’ diye düşündük” diyor Diaz basın bülteninde.
Klinik deneye, 2 veya 3. evre yapısal uyumsuzluk onarım eksiklikli rektal tümörleri bulunan 12 kişi katılmış. Bu tip tümörler, hücrenin DNA onarım sistemi hatalı çalıştığı ve genetik koddaki hataların yayılmasına yol açtığı zaman ortaya çıkıyor. Bu kanser tipi, kemoterapi ve ışın tedavisine sık sık direnç gösteriyor. Tedavi ise çoğu zaman rektumun neredeyse tamamının alındığı bir ameliyatı gerektiriyor.
Çalışmaya katılan bütün deneklere, altı ay boyunca her üç haftada bir dostarlimab isimli bir ilaç 500 miligramlık dozlarda uygulanmış. Bağışıklık yanıtını kapatan proteinleri önlediği için kontrol noktası baskılayıcı şeklinde bilinen bu ilaç, bağışıklık hücrelerinin kanser hücrelerini tanıyıp onlara saldırmasını sağlıyor. Araştırmacılar çoğu hastada kemoterapi veya ışın tedavisiyle ilave tedavi gerekeceğini düşünse de, 6 ay sonra yapılan taramalarda hastaların hiçbirinde rektal tümör izine rastlamayınca şaşkınlığa uğramışlar.
“Bağışıklık terapisi, tümörleri beklediğimden çok daha hızlı küçülttü” diyor Cercek basın bülteninde. “Hastalar tedavilerden sadece iki ya da üç ay sonra ofisime gelip ‘Bu inanılmaz, kendimi yeniden normal hissediyorum’ demişti.”
İki yıl sonra tümörlerin hiçbiri geri gelmemiş ve hastaların da kemoradyasyona veya ameliyata ihtiyacı olmamış.
Bulgular uygulanan tedavi yöntemlerini değiştirme potansiyeli taşısa da, dostarlimab standart rektal kanser tedavisinin yerini alana kadar biraz daha zaman geçebilir. Çalışmanın sonuçları ufak bir grup insana dayandığından, sonuçların şanstan kaynaklanma ihtimali de var.
North Carolina Üniversitesi Lineberger Kapsamlı Kanser Merkezinde onkolog olan ve araştırma takımında yer almayan Hanna K. Sanoff, makaleye eşlik eden yazısında ön bulguların çok umut verici olduğunu; fakat dostarlimab’ın rektal kanseri tamamen tedavi edip etmediğini söylemek için henüz çok erken olduğunu belirtiyor. Daha fazla araştırmanın yapılması ve bu araştırmalara daha fazla hastanın katılmasıyla birlikte tedavinin etkileri ve remisyonun ne kadar uzun sürdüğü konusunda daha eksiksiz bir tablo çizilmesi gerekiyor.
Yazar: Jocelyn Solis Moreira/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
