Bir resif sakininden öğreneceklerimiz var
Hayvanlar alemi akıl almaz kamuflaj örnekleriyle dolu. Kimi hayvanlar ortamlarında bulunan yaprak ya da dal gibi nesnelere benzerken kimi de kendilerini avcılardan ve avlardan gizleyecek renkli desenlere bürünüyor.
Birçok hayvan dünyayla etkileşirken, görmenin dışında koku gibi başka duyulardan da faydalanıyor. Yine de bizler görme duyumuz ağır bastığı için hayvanların ancak görsel mekanizmalara dayalı kamuflajını anlayabiliyoruz. Peki, hayvanlar yakalanmamak için kendi kokularını da değiştirebiliyor mu? Yırtıcılar genelde avlarını koku sayesinde bulduğundan, görsel kamuflaja sahip bir av bile avcıyı kendine çekebilir.
Royal Society tarafından yayımlanan bir makale, benekli soytarı balığının (harlequin filefish) aç yırtıcılardan saklanmak için kokusunu değiştirebildiğini gösteriyor. Evrim, karşı savunma önlemlerini bu şekilde üretiyor: bir hayvan, yaydığı kokuyu sınırlayarak ya da habitatındaki kokulara uydurarak kendi kokusunu azaltacak veya maskeleyecek bir mekanizma geliştirebiliyor.
Bunun başlıca yöntemi diyet. Gıdalarda kokuya yol açan kimyasallar hayvana aktarılarak kokularının eşitlenmesini sağlıyor. Çok sarımsak yediğimizde olan şey bu. Kimi tırtılların da bu sayede kendilerini beslendikleri bitkiden farksız hale getirdikleri ve yırtıcı karıncalardan korunduğu biliniyor.
Balıklarla yapılan deneyde, belli bir tür mercanla beslenen turuncu benekli soytarı balıklarıyla aynı akvaryuma ilk olarak mercan yengeçleri kondu. Testte, yengeçlerin farklı mercanları yiyen balıkları ayırt edebildiği ve kendilerine ev sahipliği yapan türden mercan yiyen balıkları tercih ettiği görüldü. Hatta soytarı balıkları o kadar çok mercan kokuyordu ki bazen yengeçler mercanı değil bu balıkları tercih etti.
İkinci test ise büyük ve yırtıcı bir balık olan mavi benekli kaya morinasıyla yapıldı. Morinalar, mercanlar ve soytarı balıkları aynı akvaryuma kondu ama soytarı balıkları gizlendi. Soytarı balıkları ortamdaki mercanlarla beslenmişse, kaya morinaları tepki vermediler. Fakat farklı tür mercanla beslenen soytarı balıkları akvaryuma konunca morinalar hemen yiyeceğin kokusunu alıp huzursuzlaştı. Bu da gösteriyor ki, kokunuzu habitatınızınkiyle eşitlemek, dikkatleri üstünüze çekmemenin iyi bir yolu.
Orijinal makale The Conversation’da yayımlanmıştır.
