Salata. Biraz da et.
Tiranozor rex kâbus gibi bir kertenkele olmasının yanında, Triseraptor ve Edmontozor gibi diğer dinozorları güçlü çenesiyle ısıran tehditkâr bir et yiyiciydi. Hatta muhtemelen yamyamlık yapıp, kendi türlerinin üyelerini bile yemişlerdi.
Peki milyonlarca yıl önce var olmuş diğer 700’den fazla dinozor türü ne yemişti? Pek çoğu için menüde et yoktu. Bunun yerine salata yemişlerdi. Kanada Doğa Müzesi’nde taşılbilimci (paleontolog) olan Jordan Mallon, dinozorların büyük çoğunluğunun aslında otçul olduklarını ve etten ziyade bitki çiğnediklerini söylüyor.
“Herhangi bir ekosisteme bakarsanız, etçillerden çok otçul olduğunu görürsünüz” diyor Mallon. Bu durum hem günümüzde (ör. kurtlardan çok geyik var), hem de antik ekosistemlerde geçerli. Mallon yaptığı kazılar sırasında, “Muhtemelen her etçile karşılık altı otçul dinozor görüyorum” diyor.
Ayrıca şaşırtıcı biçimde, dinozorlar ne kadar büyük olursa, vejetaryen olma ihtimalleri de o kadar yüksek oluyormuş. Örneğin Saropodları ele alalım. Dünyanın en büyük dinozorlarını barındıran bu uzun boyunlu grup (bazı tahminlere göre Dünya’da yaşamış en büyük kara hayvanı Argentinozor gibi); sikadlar, eğreltiotları ve ginkgolar gibi antik bitkilerden başka pek bir şey çiğnememiş ve bir sürü bitki yemişler.
“Metabolizmalarını devam ettirebilmek için, midelerine bir günde binlerce kilogramlık yiyecek doldurmaları gerekmiş olmalıydı” diyor Mallon, Sauropodlarla ilgili. “Yaprak içinde yüzüyor olmalıydılar.”
Hatta bazıları taş bile yutmuş ki bu durum, midelerindeki bitkisel maddeleri öğütüp sindirime yardımcı olmuş olabilir.
Fakat bu durum, birçok türün et ziyafeti yapmadığı anlamına gelmiyor. Diğer büyük etçillerin yanısıra Majungazor, Allozor, Mapuzor ve Giganotozor gibi yırtıcılar, muhtemelen diğer dinozorlar ile beslenmiş diyor Mallon.
“Et yiyen çoğu dinozor, diğer dinozorları yiyordu çünkü bunlar ekosistemdeki baskın hayvanlardı … özellikle de, yalnızca dinozor etiyle ayakta kalabilmiş olan büyük dinozorlar” diyor. “Diğer her şey, onlara çok küçük geliyordu.”
Fakat bazı istisnalar var. Yelken benzeri sırtlarıyla kolaylıkla tanınabilen Spinozorların, en büyük etçil dinozor olduğuna inanılıyor. Ancak bunlar, su canlılarıyla beslenmişler (bkz. pesketaryenlik).
Amerikan Doğa Tarihi Müzesi paleontoloji bölümü başkanı Mark Norell, “Spinozorlar gibi balık uzmanı olan en az birkaç dinozor olduğunu düşünüyoruz” diyor. “Yunus benzeri dişleri ve burunları varmış.” Bunlar, tarih öncesi deniz canlılarını kapmak için mükemmel yapılar.
Peki biz insanlar 70 milyon yıl önce var olsaydık, biz de menüde olur muyduk? Muhtemelen. Gerçek hayattaki bir Jurassic Park haricinde emin olmak mümkün olmasa da, insanlar muhtemelen av olurlardı. Norall’ın dediğine göre, sonuçta etçil dinozorlar büyük ihtimalle yemek seçmiyordu.
Yazar: Benji Jones/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
