İster köpekler olsun, ister kediler; evcilleştirme konusunda hiç tartışmasız en iyisi biz insanlarız.
Evcilleştirdiğimiz tür listesi köpek, koyun ve tavuklardan başlayıp arı ve papağan gibi yakalanması daha zor türlere, buğday ve mısır gibi bitkilere ve hatta kendimize kadar uzanıyor. Şimdiyse araştırmacılar, bizlerin bir çiftlik hayvanını kullanmamız gibi balıkların da karidesleri kullandığını görmüşler.
Araştırma takımı bu durumun, başka bir hayvanı evcilleştiren (insan dışında) omurgalı bir hayvanın ilk örneği olabileceğini düşünüyor.
Uzun yüzgeçli papazbalığı (Stegastes diencaeus) şeklinde adlandırılan bu çiftçi balıklar, günlerini Orta Amerika’daki Belize kıyısı açıklarında yer alan mercan kayalıklarında kendi şahsi alg çiftlikleriyle uğraşıp onları katır kutur yiyerek geçiriyor.
Ayrıca ürünleriyle epey gurur da duyuyorlar ve çok yakına gelen canlıları kovalayıp uzaklaştırıyorlar; ancak görünüşe göre bu alg tarlalarını ‘gübreleyen’ ve misid karidesleri (Mysidium integrum) adı verilen ufak zooplankton sürüleri hariç.
Deakin Üniversitesi’nde ekolog olan Rohan Brooker şöyle açıklıyor: “Papazbalıkları, besin amacıyla alg yetiştirdikleri bir resif parçasını saldırgan biçimde koruyor. Papazbalığının koruyucu bir sığınak sağladığı misid karidesi sürüleri, oluşturdukları atıklarla beraber bu alg çiftliklerini gübreliyor ve yetiştirilen alglerin kalitesini artırıyorlar. Papazbalığı da bundan faydalanıyor.”
Araştırmacılara göre papazbalığı ve misid karidesi; aralarındaki ilişki daha özel hale gelmeden ve ‘evcilleşen’ karides de çiftçi balık arkadaşları olmadan yaşayamayana dek, bir canlının diğer canlıdan ona zarar vermeden fayda sağladığı ortakçı bir ilişki başlatmış.
Jacinta Bowler/ScienceAlert. Ç: O.
