Bedensel yapılarının farklılıkları dolayısıyla örümceklerin dünyayı bizden daha farklı algılamaları ve içinde bulundukları ortamı da buna göre kullanmaları aslında hiç de şaşırtıcı değil. Bristol Üniversitesi’nin yaptığı araştırmada örümceklerin, atmosferdeki bizim fark edemediğimiz daimî elektriksel alanı hissedebildikleri keşfedildi. Bu daimî elektriksel alan fırtınalı havalardaki gök gürültülerine sebep olan elektriksel döngüden başka bir şey değil, ama görünen o ki örümcekler de bunu etrafta uçarcasına hareket edebilmek için kullanıyorlar. Örümceklerin bükerek havaya bıraktıkları ağları bir nevi balon işlevi görüyor. Bu yöntemle hava akımlarını kullanarak hareket ettikleri 1800’lü yıllardan beri tartışılıyordu fakat statik elektrik kullanıyor olmaları eksik olan bazı soruları da yanıtlamış oldu.
Hafif rüzgarlarda seyahat edebildikleri ‘balonumsu’ ağları nasıl oluyor da havada süzülürken birbirlerine hiç karışmıyorlar? 2013 yılındaki araştırmaya göre örümceklerin atmosferdeki elektrik alanını kullanabilmeleri mümkün. Bristol Üniversitesi’nden Erica Morley ve Daniel Robert, atmosferdeki elektrik potansiyel gradyan (yani, farklı yüksekliklerde atmosferin nasıl elektrikle yüklendiği) ölçümünün yanıtlanmamış soruları cevaplayabileceğini tahmin ediyor.
Morley, örümceklerin ortamda elektrik alanını yakaladıkları an uçmaya başladıklarını belirtiyor. Örümceklerin nasıl havalanabileceğini incelemek için atmosferin elektrik alanından izole bir laboratuvarda, örümcekleri atmosferin potansiyel elektrik oranındaki elektriksel alana maruz bıraktı. Örümceklerin bacaklarındaki tüycükleriyle atmosferdeki değişimleri algıladığı ve bu şekilde havalanmaya başladıkları anlaşıldı.
Wisconsin Green Bay Üniversitesi’nden Michael Draney, “hala daha örümceklerin havalanma davranışlarıyla ilgili tüm sorular yanıtlanmış değil,” diyor. Draney ve Morley, ‘Stiphidiidae’ adı verilen aynı tür örümcekler üzerinde çalışıyorlar. Stiphidiidae, içerisinde pek çok farklı sınıftan örümcek bulunduran en büyük ikinci tür. Dolayısıyla barındırdığı çeşitliliğin havalanma davranışıyla bağlantılı olarak katkı sağlayabileceği düşünülüyor. Stiphidiidae türünün boyunun ufak olduğundan sık sık havalanmalarının kolay olduğunu söylüyor.
Draney havalanma hareketinin genelde örümceğin ömründe bir defa görülebileceğini belirtiyor. Bu durumun önemli olduğunun altını çiziyor ve havalanma hareketi sayesinde örümcekler, özellikle de Stiphidiidae, dünyayı köşe bucak gezebilecek kadar uzun mesafeler kat edebildiklerini de ekliyor.
Bu arada Draney’in de havalanma hareketiyle atmosferin potansiyel elektrik alanı arasında bir ilişki olduğuna tam olarak ikna olmadığını belirtelim. “Örümceklerin havalanmasına sebep olan şey atmosferin hassasiyetiyse bu yalnızca ağların havalanmasından ibaret olmayabilir,” şeklinde belirtiyor Draney. Ancak gözlemeyerek örümcek davranışlarına dair çok şey öğrenebileceklerini de söylüyor.
Böcekler atmosferdeki elektrik alanını hissedebilmek üzere evrimleşmiş olabilir ki bu durumda davranış yapıları da ona göre şekillenmiştir. Morley’nin bal arıları üzerinde yaptığı paralel bir çalışmada arıların polen bulabilmek için elektrik alanlarına göre hareket ettikleri keşfedildi.
Morley, şu an çalıştıkları alanın çok yeni olduğunu ancak güvercin gibi kuşların yönlerini bulabilmeleri için elektrik alanlarını nasıl kullandıkları üzerine yapılan eski bir araştırmanın kendilerine rehberlik ettiğini belirtiyor.
Nörobilimci David Dickman, evcil güvercinlerle ilgili yaptığı çalışmada, en önemli çıkarımın her boydan hayvanın elektrik alanıyla nasıl etkileşim içinde olduğunu çözmeye çalışmak olduğunu şu sözleriyle belirtti: “Fizikte ve bilimde, hayvanların kullandığı ancak bizim anlayamadığımız çok fazla kuvvet var. Bu çalışma da hayvanların insanların yapabileceğinin ötesinde, çevreleriyle nasıl iç içe olduklarını gösteren bir başka bulgudur.”
