Yüzlerce kilometre giderek yeni bir sevgili bulabilecekken bir hanımın aşkı için savaşmak niye?
Bir çizgili kumkuşu için yaz tatili, Kuzey Kutup Dairesi’nin çevresinde bir çiftleşme yolculuğu demektir. Yeni araştırmalar, gecede en az bir karlı boğuşma içeren renkli çiftleşme dönemlerinde, erkek kuşların çok uzak ve geniş bir alanda farklı eşler bulmaya çalıştığını öne sürüyor.
Dişi çizgili kumkuşları bunu kişisel algılamıyor. Çizgili kumkuşları çok eşlidir, birden fazla eşle çiftleşirler ve erkek kuşlar dişilerin cinsel ilgisi için yarışır. Çoğu tür için, bu durum yoğun rekabete neden olur, sadece en baskın erkekler gerçekten çiftleşebilir, diğerleri ise o kadar da karanlık olmayan Kuzey Kutbun yaz gecesinde açıkta bırakılırlar. Ancak çizgili kumkuşları, cinsel açıdan küçük düşürülmeye karşı bir çözüm bulmuş görünüyorlar: dişiler onları reddetmeden önce uçup gidiyorlar.
Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, Max Planck Ornitoloji Enstitüsünden iki araştırmacı, çoğu erkek çizgili kumkuşunun yeni eşler bulmak için sıklıkla yurtdışına uçtuğunu buldular. Çiftleşmede başarısız olmasalar da, yaptıkları bu olduğu için bu kadar çok uçuyorlar. Bazı kuşlar tek bir yaz çiftleşme sezonu boyunca, yaklaşık 3021 kilometre yol katederek, toplam 24 farklı bölgeye gitti. Bu mesafe İstanbul ile Paris, Fransa arasındaki mesafeden biraz daha fazla.
Araştırma; Barrow, Alaska’daki iki kısa çiftleşme sezonu boyunca sürdü ve 60 kuştan en az 50’sinin her yıl evi terk ettiğini açığa çıkardı. Bu yolcuların yaklaşık 40 tanesi Alaska’dan çıkıp Kanada ve Rusya’ya ulaştı. Göç rotaları ile kıyaslandığında bu çok uzak değil – her yıl Güney Amerika’dan geliyorlar – ancak sadece çiftleşmek için oldukça uzun bir yol. Bu kuşlar türlerinin çiftleşme alanlarının hemen hemen tamamını katettiler.
Genetik açıdan bakılırsa, bu kadar seyahat çizgili kumkuşlarının bir arada kalmalarına yardımcı oluyor. Küçük bir alanda (ya da tek bir eşle) çiftleşen türler sıklıkla alttürler oluşturmaya başlar. Topluluklar izole hale geldikçe ve sadece bu kapalı gruplar içinde çiftleşmeye başladıkça, özgün genetik tuhaflıklar ve adaptasyonlar geliştirirler. Zamanla, gruplar genetik olarak birbirlerinden ayrılır ve alttürler (hatta tamamen yeni türler) oluşturur. Ancak çok gezen erkek çizgili kumkuşlarının yöntemi çok miktarda iç çiftleşme sağlar ve bu da herhangi bir grubun diğerinden farklılaşmasını güçleştirir.
Dolayısıyla erkek çizgili kumkuşları sadece aileyi bir arada tutmaya çalışıyor. Cinsel göçebelerin duygusal olamayacağını kim söylemiş?
Çeviren: Zeren Sözeri
