Pek çoğumuzun, ne yerse yesin açıklanamayan bir şekilde zayıf kalmayı başaran bir arkadaşı vardır. Bilim insanları, nihayet bu kişilerin sırlarından birini ortaya çıkarmış olabilir.
Mesele, bu kişilerin sadece ne kadar hareketli olduklarıyla veya sadece bağırsaklarında bulunan bakterilerle ilgili değil; bazı insanlar, aslında ömür boyu aynı kiloda kalmalarına yardımcı olan farklı bir genetik kodlamaya sahip olabilirler.
Geri kalanımızın ise, bu konuda biraz daha yardıma ihtiyacı olabilir.
Daha önce yapılan çok sayıda araştırmada, genetik farklılıklar obezlik ile ilişkilendirilmişti fakat bu çalışma, obezlik yerine zayıflık ile ilişkili genleri araştıran ilk çalışmalardan biri.
Ayrıca; elde edilen sonuçlar, gerçekten de kalıtımla kazanılabilen ‘ince’ bir gen karışımının olabileceğini öne sürüyor. Daha belirgin bir şekilde söylemek gerekirse, bu insanlarda obezlik ile ilişkili genler bulunmuyor olabilir.
İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi’nde çalışan takım üyesi Sedef Fâruki, şöyle söylüyor: “Bu araştırmayla birlikte ilk defa, sağlıklı ve zayıf insanların, bazılarının öne sürdüğü gibi manevi bakımdan üstün oldukları için değil; genelde kişinin fazla kilolu olma ihtimalini artıran genlerden daha az barındırdıkları için zayıf oldukları gösteriliyor”
“Hemen bir yargıya varmak ve insanları kiloları yüzünden eleştirmek zor bir şey değil. Fakat bilim, ortada çok daha karmaşık şeylerin olduğunu gösteriyor. Kilolarımız üzerinde, düşünmek istediğimizden çok daha az kontrol sahibiyiz.”
Düşük vücut kitle endeksi (BMI) bulunan 1.622 insanın DNA’sını, obez olan 1.985 kişiyle ve normal kiloda olan 10.433 kişilik kontrol gurubuyla karşılaştıran bilim insanları, bu üç grubun genetik kodlamasında bulunan kalıpları tespit etmiş.
Ayrıca, kilo artışına önemli oranda katkıda bulunan yeme bozukluğu gibi diğer etmenleri elemek amacıyla da anket yapmışlar.
Araştırmacılar; obez insanlarda ‘genetik tehlike puanı’ adı verilen bir şeyin, zayıf insanlara göre çok daha yüksek olduğunu bulmuş.
Diğer bir ifadeyle zayıf insanlar, obez olma ihtimalini artıran genetik çeşitliliği daha az barındırmaya eğilim gösteriyor.
Takım, halihazırda obezlikle ilişkilendirilen yaygın genetik çeşitliliklere rastlamanın yanısıra; sağlıklı zayıflık ile birlikte obezlikle de ilişkili olan yeni çeşitlilikler keşfetmiş.
Araştırmacılar ayrıca, çalışmada yer alan ve doğal yönden zayıf olan insanların yüzde 74’ünün (veya yaklaşık dörtte üçünün) aile geçmişinde de zayıf ve sağlıklı kalmanın yer aldığını bulmuşlar.
Araştırmacılar gelecekte, insanların doğru kiloda kalmasına yardımcı olan daha fazla gen ve biyolojik işleyiş belirlemek istiyormuş.
Tabii ki genler her şey demek değil.
Önceki araştırmaların gösterdiği üzere kişinin ne kadar zayıf veya kilolu olduğu; metabolizma hızından egzersize ve yağlı yiyecekleri ne kadar cazip bulduklarına kadar bir sürü etmene bağlı olabilir. Fakat bu yeni araştırma, genetik etmenlerin büyük bir pay sahibi olduğunu gösteren bulgulara bir yenisini ekliyor.
Çalışma; zayıflığın veya obezliğin genlerden ibaret olduğunu söylemiyor fakat, her gün fazla miktarda hamburger ile cips yiyen farklı insanların farklı miktarda kilo alacağını ve genetik çeşitliliği suçlama ihtimali en yüksek olanların da, skalanın obez tarafında olanlar olduğunu öne sürüyor.
Araştırmacılardan biri olan ve İngiltere’deki Wellcome Sanger Enstitüsü’nde çalışan Inês Barroso, “Genetik zarlar onların aleyhine dönmüş durumda” diyor.
Nihayetinde iş kilomuzu yönetmeye geldiğinde, hepimiz eşit şartlarla başlamıyoruz, fakat eylemlerimiz farklılık yaratıyor; fast food lokantasına bir sonraki defa yapacağınız gezintiyi düşünüp tartarken, aklınızda bulunsun. Beslenme ve egzersiz, sağlımız için hâlâ çok önemli.
“İnsanların farklı sebeplerle zayıf olabildiğini zaten biliyoruz” diyor Fâruki. “Sadece, bazı insanlar istediği şeyi yiyip hiç kilo almazken, bazıları da yiyeceklerle o kadar ilgilenmiyor.”
“Eğer bu kişilerin kilo almasını önleyen genleri bulabilirsek, yeni kilo verme stratejileri bulmak için bu genleri hedef alabilir ve bu avantaja sahip olmayan insanlara yardımcı olabiliriz.”
Araştırma, PLOS Genetics bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
